تحلیل تاثیر امواج گرمایی بر عملکرد محصول گندم پاییزه (دیم) مطالعه موردی: شهرستان کبودرآهنگ

محصول گندم دیم یکی از مهمترین و حیاتی ترین محصولاتی است که با حیات جامعه بشری در ارتباط است، عناصر اقلیمی از جمله دما و بارش تاثیر بارزی در میزان عملکرد محصول دارد، درشهرستان کبودرآهنگ که بزرگترین تولید کننده ی گندم استان همدان است اهمیت این موضوع مضاعف می شود، محصول گندم در دوره های فنولوژیکی خود نیازهای حرارتی خاصی دارد که باید تامین شود و عدم تامین آن کیفیت وکمیت محصول را تحت تاثیر قرار می دهد در میان این عناصر اقلیمی، ظهورامواج گرم در دوره رشد محصول گندم که در شهرستان مذکور مقارن با فصل بهار است، تاثیر بارزی بر کمیت محصول گندم دیم گذاشته که این پدیده نزد کشاورزان بومی منطقه به پدیده بادزدگی شهرت دارد .هدف اساسی این تحقیق بررسی تاثیر ظهور و شدت متغیرهای اقلیمی درجه حرارت در ماه های فصل بهار بر روی عملکرد محصول گندم دیم شهرستان کبودرآهنگ می باشد .در این راستا از داده های 9 متغیر اقلیمی فروردین، اردیبهشت، خرداد برای یک دوره آماری 23ساله 1369 الی 1391 و متناظر با آن از داده های عملکرد محصول گندم دیم شهرستان کبودرآهنگ برای دوره ی آماری مذکور استفاده گردید. برای شناسایی امواج گرم از شاخص میانگین به اضافه ی یک انحراف معیار دماهای حداکثر ایستگاه مذکور برای هر ماه استفاده شد. سپس از روش تحلیل همبستگی برای بررسی ارتباط فاکتورهای امواج گرمایی و عملکرد محصول استفاده شد، در نهایت یک مدل برآوردی نیز با استفاده از رگرسیون چند متغیره ارایه شد، نتایج نشان داد که همبستگی عملکرد محصول با فاکتورهای امواج گرمایی اردیبهشت ماه بالاتر از سایر ماه ها بوده و به ترتیب برای میانگین حداکثر دمای ماهانه، میانگین دمای موج ، و تعداد روزهای گرم برابر 0.57-، 0.54-، 0.42- بوده و در ماه خرداد نیز برای متغیر حداکثر دمای مطلق برابر با 0.42- می باشد. در مدل های خروجی چهار متغیر اقلیمی به عنوان موثرترین معیارها به کار گرفته شده بودند که به ترتیب عبارت بودند از میانگین دمای موج اردیبهشت، حداکثر دمای مطلق خرداد، میانگین دمای موج فروردین، میانگین سرعت باد ماهانه خرداد بر حسب نات(knot). مدل اول تنها 33% از تغییرات عملکرد محصول گندم دیم شهرستان کبودراهنگ را پیش بینی کرده بود. مدل دوم 53% از تغییرات عملکرد محصول گندم دیم شهرستان کبودراهنگ را پیش بینی کرده بود. مدل سوم 65% از تغییرات عملکرد محصول گندم دیم شهرستان کبودراهنگ را با این مدل پیش بینی کرده بود. . مدل چهارم 74% از تغییرات عملکرد محصول گندم دیم شهرستان کبودراهنگ را با این مدل پیش بینی کرده بود.